ABD'nin 18 ay telaşı
ABD, derin devletinin beyin
takımının hazırladığı rapor, hem AKP Hükümeti hem de Obama yönetimi için yeni
yol haritası içeriyor. ABD'li uzmanlar, önümüzdeki 18 ayda gerçekleşecek üç
seçimin, PKK ile yürütülen görüşme sürecinin seyri ve durağanlaşan ekonominin,
Türkiye ve AKP Hükümeti için belirleyici olduğuna dikkat çekiyor
Tayyip Erdoğan'ı başbakanlığa
hazırlayan ABD'nin 1989-1991 yıllarındaki Ankara Büyükelçisi Morton Abramowitz
ile 2003-2005 yıllarındaki Büyükelçisi Eric Edelman'ın eşbaşkanlığında
hazırlanan raporda Türkiye'nin önümüzdeki 18 ay içinde yapacağı üç seçimin
belirleyici olduğuna dikkat çekiliyor. Washington merkezli Bipartisan Policy
Center (Partilerüstü Politika Merkezi), "Laftan gerçekliğe: ABD'nin
Türkiye politikasını yeniden biçimlendirme" başlıklı raporu hazırlayan
ekip şöyle:
Henri Barkey (Lehigh
Üniversitesi), Svante Cornell (İpek Yolu Enstitüsü), Paula Dobriansky (Eski ABD
Dışişleri Bakan Yardımcısı), John Hannah (Eski ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı),
Ed Hussain (Dış İlişkiler Konseyi), Gregory Johnson (Emekli Oramiral), David
Krammer (Freedom House), Aaron Lobel (America Abroad Media) ve Michael Makovsky
(JINSA).
Üç temel mesele
Raporda, Haziran halk hareketine
dikkat çekiliyor. Türkiye'nin belirleyici bir dönemden geçtiğini kaydeden rapor
yazarları, siyasi gerginliğin arttığı bir ortamda önümüzdeki üç seçimin
yanısıra, PKK ile yürütülen açılım görüşmeleri ve duraganlaşan ekonomin Türkiye
açısından tayin edici olduğunu vurguluyor.
Raporda uzun uzun AKP
Hükümeti'nin mealen "işleri eline yüzüne bulaştırdığı" saptanıyor.
ABD'nin bu soruna çözüm olarak "daha fazla iç politikaya müdahil
olmayı" önerdiği raporda, Obama yönetiminin özellikle Suriye politikasında
"Türkiye'yi yanlış yönlendirdiği", bu durumun Türkiye için felakete
yol açtığı belirtiliyor.
Raporda şöyle deniyor:
"Yerel, başkanlık ve
parlamento seçimleriyle, önümüzdeki 18 ay içinde üç seçimin yaklaşmasıyla,
Suriye içsavaşıyla kötü etkilenen azınlıklar ve içeride tökezleyen ekonomi ile
Türkiye yükselen bir siyasi karışılıkla karşı karşıya. Ancak, hükümetin
tartışmalara cevabı ikna edici değil. AKP yetkilileri her fırsatta, işbirliği
ve uzlaşma yerine otoriterliği ve sert tutumu seçti. Kısacası, tam ABD'nin
güçlü ve işbirlikçi bir Türkiye'den faydalanabileceği sırada, Türkiye'nin o
koltuğu doldurma yetisi azalmıştır."
Ortadoğu'nun yeniden inşası
Rapor Türkiye'nin ABD için
önemine şu değerlendirmelerle işaret ediyor: "İşbirliği içinde ve güçlü
bir Türkiye Ortadoğu'nun yeniden inşasına yardımda önemli ortak olabilir.
ABD'nin bölgede dayanabileceği, Türkiye gibi yapıcı potansiyele sahip başka
ülke yok. Ancak şu an için durum farklı. Bu Washington ve Ankara'nın
ilişkilerinde karşılaştıkları ilk türbülans değil. Çalışma grubu, geçmişte
olduğu gibi ilişkilerin yeniden güçlendirilebileceğine inanıyor. Washington'un
Ankara'ya farklı bir yaklaşım göstermesi gerektiğine inanıyoruz. Amerikan
politikacıları bu değişikliklerin ve Türkiye'nin şu anda karşı karşıya
bulunduğu güçlüklerle, bunların büyük ABD-Türkiye işbirliği üzerindeki
etkisinin farkına varmalı. Bu endişeleri atlamak yerine, ABD politikası laf
yapmaktan uzaklaşmalı, gerçekçi değerlendirmelere ve Türkiye ile ilişkilerin
durumu hakkında diyaloga yönelmeli."
Havuç-sopa politikası
AKP Hükümeti'nin bu konudaki
zaaflarına dikkat çekilirken, Abdullah Gül'ün farklı tutumlar aldığı da
vurgulanıyor. Aynı zamanda ABD yönetimine "Türkiye'nin iç
istikrarı"na odaklanma tavsiyesi yapılıyor. ABD yönetiminin bunun için
muhalefet liderleri ve "sivil toplum"la ilişkilerini geliştirmesi,
bir tür "havuç-sopa" politikası izlemesi öneriliyor.
Raporda şöyle deniyor:
"Türkiye'nin iç siyasi
gelişmesinin izlediği yön sadece Türkler için değil, aynı zamanda ABD için de
endişeleri artırıyor. Pratik olarak bu Washington'un Ankara ile basın
özgürlüğü, toplanma özgürlüğü, hukukun üstünlüğü ve Türk hükümetinin giderek
artan mezhepcilik gibi endişeler konusunda açık olması gerektiği anlamına
geliyor. Amerikan yetkilileri aynı zamanda açık biçimde bu alanlardaki herhangi
bir olumlu gelişmeyi cesaretlendirmeli, övmeli ve kabul de etmelidir."
Ağırlık verilecek konular
Raporun öneriler bölümünde ayrıca
Kürt meselesinde ABD yönetiminin AKP Hükümeti'ne "yardım" etmesi
gerektiği vurgulanıyor. Buna ek olarak, İran, Kıbrıs Irak politikalarında yakın
çalışma gereğine dikkat çekiliyor. Tük-İsrail ilişkilerinin normale dönmesi de
yapılması gerekenler arasında sayılıyor.
Fikret Akfırat
0 comments
Write Down Your Responses