2. Cenevre Konferansı için geri sayım başladı. Taraflar masaya güçlü elle oturabilmek için son hamlelerini yapıyorlar. Bugün son duruma bakarak konferanstan ne çıkabileceğini öngörmeye çalışacağız:


1) Suriye cephesinin durumu

Şam yönetimi masaya avantajlı geliyor. Batı'nın saldırılarına üç yıldır direnen Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad, ülkesine düşmanlık yapan tüm kuvvetlere yıkılmayacağı mesajını vermiş oldu.

Ağustos'taki kimyasal saldırı komplosundan sonra inisiyatifi alan ve Rusya'nın desteğiyle ABD'yi Cenevre'ye mecbur eden Esad, geçen süre zarfında silahlı muhaliflere olabildiğince ağır baskı uyguladı. Bu hem muhalifleri zayıflattı hem de Cenevre öncesi onları böldü.

İran'ın 2. Cenevre'ye katılıp katılmayacağı henüz netleşmedi. Ancak görünen o ki, Tahran Cenevre'de fiziki olarak olmasa da, fikri olarak mutlaka yer alacak!

Nitekim Moskova'da buluşan Rusya, İran ve Suriye Dışişleri Bakanları müşterek stratejilerini gözden geçirip, yeni anlaşmalar yaptılar. Suriye Cumhurbaşkanlığı Siyasi Danışmanı Buseyne Şaban, gelişmeyi "Cenevre öncesi harika bir anlaşma oldu" diyerek yorumladı.

Öte yandan Rusya konferans sırasında Amiral Kuznetsov isimli uçak gemisini Suriye açıklarında demirleyecek ve masanın diğer tarafına mesaj vermiş olacak.

2) Batı cephesinin durumu

Batı esas olarak 3+3 şeklindeki bir düzenle Suriye'ye saldırıyor üç yıldır... Birinci 3'te ana kuvvetler olarak ABD, İngiltere ve Fransa var. İkinci 3'te ise ara ya da uygulayıcı kuvvetler olarak Türkiye, Katar ve Suudi Arabistan var.

2. Cenevre Konferansı öncesi bu cephede hem önemli geri adımlar yaşandı hem de bölünmeler... Örneğin ara kuvvetler olan Türkiye ve Katar, önce Mısır konusunda sonra da Suriye'ye saldırının nasıl sürdürüleceği konusunda Suudi Arabistan'la ayrı düştüler.

Diğer yandan ABD ve İngiltere ile Fransa da 2. Cenevre Konferansı öncesinde bölündü. Hafta başında Suriye Ulusal Konseyi'nden bir yetkilinin BBC'ye yaptığı açıklamaya göre ABD ve İngiltere muhalif guruplara "2. Cenevre Konferansı'na katılmaları, aksi halde desteklerini çekecekleri" yönünde uyarıda bulundu.

Ancak Fransa diğer üç ara kuvvetle birlikte, ABD ve İngiltere'den farklı olarak her durumda muhalifleri desteklemeyi sürdüreceklerini belirtiyorlar.

3) Muhalif gurupların durumu

Ana kuvvetlerdeki (ABD, İngiltere ve Fransa) ve ara kuvvetlerdeki (Türkiye, Katar ve Suudi Arabistan) bölünme, haliyle sahadaki operasyonel kuvvetlere de yansıdı, üstelik daha ağır şekilde. Muhalefet parçalandıkça parçalanıyor...

Yola Ahmet Davutoğlu'nun koordinatörlüğünde tek parça çıkan SUK, Kürt grupları bünyesine dâhil edemediği ve sonuç alıcı hamleler yapamadığı için daha sonra ABD tarafından Katar merkezli olarak SUKO'ya dönüştürülmüştü. Ancak bu da çözüm olmadı. Tersine bölünme artarak devam etti.

Kabaca son durum şu:

a) SUKO/ÖSO, içerisinden çıkıp başka oluşumlar kuran gruplar nedeniyle oldukça zayıfladı. Kalan yapı içinde Türkiye-Katar ile Suudi Arabistan'ın nüfuz çekişmesi var. Son seçimlerde Suudi Arabistan'ın adayı Ahmet Carba, Katar'ın adayı Riyad Hicab'dan daha fazla oy alarak başkanlığını korudu. (SUKO dün İstanbul'da toplanarak Cenevre konusunda kesin karar alacaktı. Biz yazıyı gazeteye teslim ettiğimizde toplantı henüz başlamamıştı.)

b) El Kaide türevleri iki büyük parçadan oluşuyor; En Nusra ve IŞİD. Özellikle En Nusra bir dönem diğer muhalif gruplar tarafından Türkiye'den himaye görmekle suçlanmıştı. Şimdi her ikisi de diğer tüm muhalif gruplarla çatışma halinde...

c) SUKO içerisinden çıkan bazı gruplar, bir İslamcı Cephe kurarak yola devam etme kararı aldılar.

d) Kürt grupları ise kabaca PKK ve KDP arasında bölünmüş durumda. Büyük parçayı PKK'nin Suriye kolu olan PYD oluşturuyor. Batı'nın PYD ile KDP'ye yakın grupları bir araya getirme çabaları gerçekleşemedi. Son olarak PYD lideri Salih Müslim, Kürt sorununun ayrı bir madde olarak ele alınmadığı takdirde 2. Cenevre Konferansı'na katılmayacaklarını ilan etti. Moskova'nın görüştüğü diğer Kürt gruplar ise Cenevre'de olacak.

Yarın devam edeceğiz...

Mehmet Ali Güller

 http://www.ulusalkanal.com.tr/dunya/2-cenevre-konferansina-dogru-makale,1994.html